درخواست مدیر پژوهشکده دزفول شناسی از فرماندار دزفول/ ضرورت راه اندازی موزه آجر در دزفول
از موضوعاتی که طی چند دهه اخیر مغفول واقع شده عدم استفاده از آجر در ساخت و ساز بناها به خصوص در شهرستان دزفول است .قرار داشتن دزفول در منطقه جغرافیایی گرمسیری ضرورت استفاده از آجر را در بناها دو چندان می کند.آجر از قدیمی ترین مصالح دست ساز بشر بوده و جایگاه ویژه ای در معماری سنتی ایران دارد.
عباس چراغ چشم مدیر پژوهشکده دزفول شناسی در گفتگو با خبرنگار صبح ملت ضمن بیان آنچه گذشت به قدمت دو هزارساله ی آجر اشاره کرده و بیان داشتند:
بافت تاریخی دزفول از نظر معماری یکی از ارزشمندترین بافتهای تاریخی کشور بوده و تاکنون بیش از یکصد اثر ملی از آن به ثبت رسیده است و همین امر باعث شده که بافت آجری با معماری اصیل ایرانی و تزئینات زیبا، دزفول را در سطح کشور به « شهر آجر» معرفی کند.
چراغ چشم همچنین در ادامه آجرچینی به سبک «خوون» در دزفول را بسیار چشمگیر دانسته و بیان داشتند: این نوع آجرکاری در دوره صفویه پیشرفت و توسعه فراوانی پیدا کرد و تا اواخر سلسله قاجاریه و پهلوی اول ادامه داشت.
مدیر پژوهشکده دزفول شناسی سال های ۱۳۳۰ هجری شمسی تا ۱۳۴۰ را دهه پایان دهی و کنار گذاشتن این هنر با ارزش و جایگزینی آجر مستطیل شکل غربی و مصالح دیگر دانستند.
چراغ چشم اشاره کردند پیش از آن برجها و زیگورات ها و کاخهای دزفول و حتی زیگورات عیلامی چغازنبیل که قدیمیترین بنای شناخته شده در ایران و جهان به شمار میرود، با خشت هایی بزرگ و ضخیم ساخته میشدند.
مدیر پژوهشکده دزفول شناسی در پاسخ به سوال خبرنگار صبح ملت در خصوص قدیمی ترین ابعاد و اندازه آجر در شهر دزفول گفتند که قدیمی ترین ابعاد و اندازه آجر در شهر دزفول متعلق است به آجرهای پل باستانی ساسانی که ساخت آن را به شاپور اول نسبت میدهند. این پل در قسمت پایین بر روی پایههای سنگی باربر و در قسمت فوقانی با آجر مربع شکل دوره ساسانی بنا شده است .
مدیر پژوهشکده دزفول شناسی همچنین یادآوری کردند که بافت قدیم دزفول با وسعت بیش از۲۰۰ هکتار دارای ۸ سرمحله و ۵۰ محله و شبکهای از معابر به طولی فراتر از ۶۲ کیلومتر در کناره رود دز قرار گرفته است، این بافت دارای ۱۲ هزار واحد مسکونی و تجاری می باشد..
مدیر پژوهشکده دزفول شناسی در ادامه به نوع خاص بناها در دزفول اشاره نموده و توضیح دادند که بناها در دزفول بین شش تا هفت متر ارتفاع دارند و در آنها تزئینات متنوع و زیبای آجری به چشم میخورد.
پوشش ساختمان ها در دزفول عموماً طاق و قوسی و از نوع پنج و هفت و نیم دایره است و قدمت عمومی بناها به دورههای قاجار و پهلوی نسبت داده میشود، البته آثاری از دوره صفوی نیز در این بافت کهن وجود دارد و تک آثاری بسیار نفیس همچون پل قدیم از دوره ساسانی و آسیابها به دوره صفویه مرتبط است.
دکترچراغ چشم در ادامه به نکته ی قابل تاملی اشاره نمودند ، ایشان تاکید داشتند که هم اکنون در محدوده ۲۰۰ هکتاری بافت تاریخی دزفول، بیش از ۱۱۳ اثر ثبت شده ملی شامل مساجد، حمامها، خانهها و گذرهای تاریخی وجود دارند.
عباس چرغ چشم مدیر پژوهشکده دزفول شناسی آنگاه توجه علیرضا خردمند معاون استاندار خوزستان و فرماندار ویژه دزفول را به درخواست این پژوهشکده نسبت به ضرورت ایجاد موزه ی آجر جلب کرده و تاکید نمودند ،با این همه تنوع تولید آجر در دزفول و استفاده آن در بناها که در کوره های آجرپزی دزفول تولید می شده لازم و ضروری است به منظور معرفی، حفظ و احیای این صنعت با ارزش که ایجاد اشتغال را در پی دارد “موزه آجر” را در دزفول و در مجموعه ” کوره میلیونی” تاسیس نمائیم.
دکترعباس چرغ چشم مدیر پژوهشکده دزفول شناسی در ادامه گفتگو با خبرنگار صبح ملت اعلام داشتند این پژوهشکده با حضور اساتید فن،پژوهشگران ،خیّرین و فعا لان فرهنگی و جوانان علاقمند آمادگی دارد تا با کمک و همکاری شهرداری دزفول امر مهم و ضروری راه اندازی “موزه آجر” رابرعهده گرفته و کار را به انجام رساند .
خبرنگار / مریم مفتوح