عطااله خادم الرسول رئیس دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز می‌گوید: در تمامی جوامع بالاخص در کشورهایی که الگوهای کشاورزی پایدار را عملیاتی نموده اند از آتش زدن کاه و کلش کشاورزی جلوگیری می‌شود، در حالی که این اقدام در برخی نقاط کشور و از جمله در استان خوزستان صورت می پذیرد که این رخداد مضافا بر ایجاد آلودگی‌های زیست محیطی؛ سبب تخریب خاک به عنوان مهمترین بستر جهت استقرار و رشو نمو گیاهان می‌گردد. شایان ذکر است که اساسا خاک فی نفسه یک موجود زنده است که می بایست در بهره برداری از آن، جنبه های مختلف مدیریت پایدار را رعایت نمود.
او در خصوص مضرات آتش زدن زمین کشاورزی افزود: این اقدام با سوزاندن مواد آلی که به عنوان یکی از مهمترین ارکان تشکیل و بهبود ساختمان خاک محسوب می‌شوند؛ همراه می گردد که خسارات و لطمات جبران ناپذیری به خاک وارد می نماید.
آقای خادم الرسول اضافه کرد: آتش زدن زمین زراعی موجودات ریز خاک را از بین می‌برد و این در حالیست که سقراط و بقراط نیز هزاران سال پیش به این موضوع اشاره کرده اند که شاخص حاصلخیزی نیز همین موجودات ریز در خاک از جمله کرم خاکی هستند و با این حساب این یک مسئله ساده و پذیرفته شده است.
قوانین در زمینه آتش زدن بقایای کشاورزی به درستی اجرا نمی‌شود
به گفته او در کشور ما اگرچه قوانین مناسب و متناسبی موجود است، اما به درستی اجرا نمی‌شود که در این ارتباط می بایست تک تک افراد دارای حس مسئولیت پذیری باشند تا اهداف کلان امکان حصول داشته باشد.
خادم الرسول همچنین یادآور شد: در بحث مدیریت و حفظ خاک به عنوان یک سرمایه ملی و بعضا غیرقابل جایگزین می بایست نگاه مدیریتی حاکم یک نگاه بلندمدت محور و جامع نگر باشد؛ بدین معنی که بواسطه اینکه کشاورز بخواهد برای پوشش برخی هزینه ها در کوتاه مدت به صورت فشرده کشت کند لذا اجبارا بقایا را بسوزاند؛ این نگرش از بین برود و یا در حد قابل توجهی تعدیل شود.
او متذکر شد: آتش زدن بقایای کشاورزی منجر به «مرگ بیولوژیک خاک» می شود و در دراز مدت آن از بین می برد؛ حرکتی که همین حالا در برخی مزارع در استان خوزستان صورت می گیرد و موجب از بین رفتن حاصلخیزی خاک گشته است. مضافا اینکه منجر به وقوع آتش سوزی های گسترده و تخریب کمربندهای سبز در جاده ها شده است.
راه جایگزین آتش زدن بقایای کشاورزی چیست؟
خادم الرسول در خصوص اقدام جایگزین آتش زدن خاک توضیح داد: بهترین راه آن است که دام در مزرعه چرا نماید تا علاوه بر خوردن بقایای کشاورزی، پسماند خود را روی سطح خاک بریزد که به مثابه کود حیوانی است؛ سپس زمین را ماخار یا آب می‌دهند و در نهایت با گاو آهن شخم زده و دیسک را روی آن حرکت می‌دهند که در نهایت ممکن است مقداری باقی مانده کشاورزی روی سطح خاک باقی بماند که خطری ندارد.
خادم الرسول افزود که افزایش درصد ماده آلی خاک به عنوان یکی از مهمترین شاخص های پایداری و حاصلخیزی خاک امری مشکل و چندبعدی است؛ در نتیجه حداقل کاری که می بایست انجام داد این است که با اعمال شیوه‌های مدیریتی پایدار و سازگار؛ سطح موجود مواد آلی خاک‌ها را حفظ نمود که عملیات آتش زدن مزارع می تواند این توازن را بر هم بزند و به نحو چشمگیری سبب کاهش مواد آلی خاک گردد.
این مقام مسئول اضافه کرد: حفظ خاک به عنوان یک بستر مناسب برای استقرار و رشد گیاهان بسیار مهم و ضروری است زیرا کیفیت و طعم محصولات منبعث از خاک به شکل معنی داری بالاتر از محصولات گلخانه ای است که تمامی این موارد اهمیت حفاظت از خاک و اجتناب از سوزاندن بقایای آلی و گیاهی در سطح خاک را نمایان می سازد.
